Nawyki – krąży o nich wiele mitów. Czas raz na zawsze zweryfikować, które z nich są prawdziwe. Które z kolei należą do „urban legend” i niewiele mają wspólnego z faktami.
Mit nr 1: Nawyki to zachowania, które wykonujemy bardzo często.
Nawykiem może być zarówno codzienne picie kawy, jak i zjedzenie opakowania lodów czekoladowych z okazji urodzin. Częstotliwość odgrywa tu drugorzędną rolę. Najważniejszą kwestią jest bodziec, po którym każdorazowo wykonywana jest jakaś czynność. Oczywiście ciężej jest wypracować nawyk, gdy robi się coś raz na rok lub miesiąc, jednak po kilku, kilkunastu powtórkach będzie to już zautomatyzowane działanie.
Mit nr 2: Walkę z nawykami musisz prowadzić sam .
Choć każdy człowiek może mieć inny „zapalnik”, to wielu z nas posiada te same nawyki. Palenie papierosów, nawyk jedzenia chipsów podczas oglądania filmów, czy picia kawy po przyjściu do pracy – to nieliczne z nich. W swoim środowisku z pewnością znajdziesz kogoś, kto chciałby popracować nad tym samym nawykiem, a jednocześnie byłby oparciem podczas kryzysu. Co istotne, rozwój technologii sprawił, że istnieje wiele aplikacji, które pomogą w walce z nawykami.
Mit nr 3: By wyrobić w sobie nawyk potrzeba 21 dni .
Jest to jeden z najbardziej popularnych mitów, który powstał w 1960 roku. Jego autorem jest chirurg plastyczny Maxwell Maltz. Doktor w swojej książce „Psycho-Cybernetics” stwierdził, że u jego pacjentów wystarczy 21 dni, żeby przyzwyczaili się do zmian pooperacyjnych na swoim ciele. Od tego momentu zaczął prowadzić obserwację własnych nawyków I zachowań, by ostatecznie sformułować tezę, że 21 dni to okres, w którym możliwe jest zastąpienie starego zachowania nowym. W myśl zasady „Kłamstwo sto razy powtarzane staje się prawdą”, mit powtarzany był przez wiele lat, nawet przez najbardziej poważanych ekspertów. W 2009 roku badacze z londyńskiego University College postanowili przyjrzeć się tej sprawie. Przeprowadzili badanie wśród 96 studentów, którzy musieli wybrać jeden nowy zwyczaj, który chcą wykształcić. Jak się okazało, wyrobienie nowego nawyku trwało od 18 do 254 dni, a średni wynik wynosił 66 dni. Duży wpływ na czas wprowadzania zmian miała ilość powtórzeń, opór przed wprowadzeniem zmian, szybkość reakcji, samodyscyplina, a nawet pora dnia. Popularny mit został zatem obalony.
Fakt nr 1: Nawyki pozwalają zaoszczędzić energię .
Pamiętasz czasy, gdy uczyłeś się korzystać ze sztućców lub wiązać sznurówki? Dziś wykonywanie tych czynności jest czymś naturalnym, jednak co by było, gdyby każdego dnia trzeba było się tego uczyć od nowa? Nawyki pozwalają przestawić się w tryb autopilota, dzięki czemu jednocześnie można wykonywać kilka czynności, oszczędzając energię potrzebną na ich wykonanie. Wykonując dane działanie po raz pierwszy, zawsze trzeba skupić uwagę na tym, co się aktualnie robi, rezygnując z innych alternatyw. Gdy jednak działanie stanie się nawykiem i zostawi ślad w naszym mózgu, nie ma potrzeby, by umysł wciąż był zaangażowany w tym samym stopniu w dany proces.
Fakt nr 2: Nigdy nie zapomnisz o swoim nawyku.
Nawyki są jak tatuaż pernamentny – raz wprowadzone, mogą zostać zastąpione innymi, jednak nie mogą zostać stale usunięte z pamięci. Tłumienie ich, wywołuje często reakcję odwrotną, przez co efekty mogą uderzyć ze zdwojoną siłą (np.rezygnacja z jedzenia słodyczy skończyć może się zjedzeniem całej tabliczki czekolady lub pudełka lodów). Takie zachowanie zaobserwować można również w przypadku uzależnień, kiedy ciągłe tłumienie jakiegoś zachowania, sprawia, że dochodzi się do momentu krytycznego, w którym sięgamy po zakazany owoc. Dlatego tak ważne jest zastąpienie starego nawyku nowym. Dzięki temu zachowany zostanie ten sam bodziec i przy zachowaniu podobnej nagrody, tworzymy odpowiednią reakcję.
Przykłady „nadpisywania” nawyków .
Przykład nr 1:
Stary nawyk: poranne picie kawy
Wyzwalacz: wejście do pracy i włączenie komputera
Stara reakcja: zrobienie kawy
Nowa reakcja: otwarcie okna i wzięcie kilku głębokich oddechów
Nagroda: poczucie rozbudzenia się i „jasnego umysłu”
Przykład nr 2:
Stary nawyk: jedzenie słodyczy przed stresującymi sytuacjami
Wyzwalacz: stres przed sytuacjami wywołującymi lęk
Stara reakcja: zjedzenie tabliczki czekolady
Nowa reakcja: pójście na spacer, posłuchanie muzyki relaksacyjnej
Nagroda: poczucie spokoju
Fakt nr 3: W jednym momencie możesz pracować nad zmianą kilku nawyków .
Nie istnieją żadne przeciwwskazania, by jednocześnie pracować nad więcej niż jednym nawykiem. Oczywiście nie warto również popadać ze skrajności w skrajność i równocześnie zmieniać np. 15 nawyków. Najlepszym rozwiązaniem jest zachowanie umiaru. Zmiana niektórych zachowań może wymagać od nas większego nakładu energii i czasu, a na drodze spotykać możemy wiele przeszkód. Ewentualne potknięcie może spowodować spadek motywacji do zmian, dlatego lepiej rozsądnie rozłożyć działania i zaplanować harmonogram zmian.
Jedna odpowiedź